Aanvalspunten in het reliëf: Gedaan met kruispunten, hoeken van begroeiingsgrenzen, grachten, enz. als aanvalspunt. Tijd voor het echte werk! Hoe vind je nu een goed aanvalspunt? Tracht om te beginnen het terrein te vereenvoudigen (zie ). Kan je een heuvel vinden die je kan gebruiken? Of misschien een doorgang tussen 2 heuvel(tje)s? De aanvalspunten zijn nu meestal iets minder duidelijk, dus geen hoek van een lijnmerkpunt meer, maar de voet van een heuvel of een doorgang en die kan 20 tot 30 meter breed zijn. Eens temeer moet je nu zeker vertragen en goed kijken in de zone van de post. Dikwijls ben je in de buurt maar zie je de post niet onmiddellijk.

Andere mogelijke aanvalspunten zijn valleien en inlopers. Baanleggers hebben de neiging de post "aan de andere kant van de heuvel" te plaatsen dan de richting van waaruit je komt. Kijk goed of je nergens een inloper ziet aan deze kant van de heuvel. Deze inloper kan je dan leiden naar de post. In dit voorbeeld is de doorgang tussen de 2 toppen het beste aanvalspunt. De post is een steen aan de N-kant van de helling. Je volgt de helling tot aan de doorgang tussen de toppen, dan over de heuvelrug en daarna even bergafwaarts naar de post.

In fijn reliëf zijn er zoveel merkpunten dat het vinden van een goed aanvalspunt niet altijd eenvoudig is. Als er géén open plaatsen, begroeiingsgrenzen, grachten, enz. meer zijn, kunnen topjes of heuveltjes je helpen. Dit blijft prioriteit 1 om naar te zoeken omdat het hoger gelegen punten zijn die je van ver kan zien (zie voorbeeld).

In het andere geval zijn diepe inzinkingen natuurlijk ook goed maar ze zijn iets moeilijker te vinden omdat ze verzonken liggen in het terrein. Ten slotte zijn andere merkpunten in het reliëf bruikbaar (bv. inlopers) maar dan zouden ze uit zeker 2 vlak tegen elkaar gelegen hoogtelijnen moeten bestaan om goed zichtbaar te zijn. Anders loop je het risico lang naar je aanvalspunt te zoeken.

De keuze van een volgweg: In ruw reliëf speelt natuurlijk het voorkomen van klimmen een rol. Hierop wordt later uitgebreid teruggekomen (zie ). Waar je wel op kan letten is hoe je een berg oploopt. Zoek steeds de zwakste helling (hoogtelijnen die het verst uit elkaar staan). Je hebt dan een betere zichtbaarheid dan wanneer de helling heel steil is.

In dit voorbeeld is de helling vanaf A het steilst. Je loopt dus best via het pad tot B en daar de berg op.

Passen tellen in het reliëf: Hellingen hebben een grote invloed op het aantal passen dat je nodig hebt om een bepaalde afstand af te leggen. Bergop doe je meer passen, bergaf meer of minder, naargelang de helling. Bovendien meet je op steile hellingen NIET de juiste afstand op de kaart (je meet de geprojecteerde afstand). Waar mogelijk pas je dus best de techniek toe van het opdelen van je stuk in twee of meer gelijke delen. Hieronder enkele voorbeelden.

Ruw en fijn oriënteren: Ruw oriënteren naar opvangmerkpunten blijft een waardevolle techniek in het reliëf. Het principe van een lang stuk in kleinere stukken te verdelen, helpt je om snel en zeker aan de post te geraken. Zoek eerst een aanvalspunt en werk dan een volgweg uit langs verschillende opvangmerkpunten naar het aanvalspunt toe.

Hieronder een uitgewerkt voorbeeld. Links een lang stuk in fijn reliëf. De heuvel vóór de post wordt als aanvalspunt gekozen. Eerste opvangmerkpunt is de weg en dan via een reeks open plekken en topjes naar de post. Natuurlijk zijn er andere volgwegen mogelijk. Je kan je nu even uitleven op het rechtse stuk. Hoe zou jij dit oplossen?

Maar in vele gevallen zal je toch genoodzaakt zijn om op fijn oriënteren over te gaan. In een zeer gedetailleerde zone, met een groot risico op een parallelfout, moet je zorgvuldig sturen en goed alle details lezen (eventueel samen met het nemen van een exacte richting en passen tellen). Loop langzaam of wandel indien nodig.

Het belang van het kompas (om een exacte richting te nemen) neemt toe naarmate er minder details zijn en fijn oriënteren alleen niet meer voldoende is. Je kan dan niet terugvallen op kaartlezen. Je moet dan "sturen" met behulp van je kompas. Meet ook de afstand en tel je passen.

Controles op flanken zijn altijd moeilijk. Zeker als de opeenvolgende punten op ongeveer dezelfde hoogte liggen. Hier kan je proberen de controles te verbreden door gebruik te maken van inlopers of uitlopers. In dit voorbeeld blijf je van post 7 naar 8 op de hoogte tot je aan de inloper komt (halfweg heb je hier nog een goed opvangmerkpunt - het heuveltje) en dan via de inloper naar de post. Van 8 naar 9 blijf je wederom op de hoogte tot je aan een inloper komt. Ditmaal moet je hem echter naar boven volgen om aan de post te geraken.

Deze inlopers zijn normaal duidelijk te zien omdat ze gevormd worden door meerdere hoogtelijnen. Een inloper, gevormd door slechts één hoogtelijntje kan je niet gebruiken om deze techniek toe te passen omdat de kans groot is dat je hem niet zal zien.

Het kan ook zijn dat je posten hebt op flanken zonder dat je op dezelfde hoogte kan blijven. Een goede regel is dan de posten van boven aan te vallen. Op die manier heb een goed beeld over het ganse gebied rond de post.

Posten op steile hellingen zijn altijd gevaarlijk. Als je ze mist, verlies je veel tijd. In regel worden de meeste posten best benaderd van boven af. De voet van een rots of een berm worden echter beter benaderd van beneden of van een zijkant. Hoe steiler de helling, hoe rustiger je moet werken. Blijf goed kijken naar merkpunten die je toelaten de controle te vereenvoudigen. Probeer zeker te voorkomen dat je te ver daalt, want terug naar omhoog moeten klimmen doet pijn en is tijdverlies.

Opmerking: Lopen via inlopers is vaak een slechte keuze (vochtiger, zachtere grond, meer grondbegroeiing, meer naar beneden gerolde stenen of rotsblokken, …). Je kan beter lopen over de uitloper (tussen twee inlopers) die droger en harder is.

Tenslotte een voorbeeld uit Noorwegen. Hier een uittreksel uit een trainingsloop. De merkpunten die de post "verbreden" worden op de kaart aangeduid zodat de loper zijn volgweg kiest via deze merkpunten en zo de techniek van het vereenvoudigen van controles correct aanleert.