Het reliëf

Het herkennen van de terreinvormen (het reliëf) op een kaart is waarschijnlijk het moeilijkste aspect van het oriënteren. In Wallonië en Brussel gaat het om grote terreinvormen zoals heuvels en valleien. In Vlaanderen hebben wij eerder te maken met duinen. In het buitenland treft men vaak zeer complexe gebieden aan. Wat voor de een de ultieme uitdaging is kan voor de ander een echte nachtmerrie zijn. Hieronder enkele voorbeelden, van links naar rechts en boven naar beneden, steeds moeilijker. Laat je echter niet afschrikken, ook hier starten we bij het begin. In de stappen tot wordt uitvoering ingegaan op het oriënteren in het reliëf.

kaartje 1 kaartje 2
kaartje 3 kaartje 4

overbrengen hoogtelijnen Wat is een hoogtelijn? Een hoogtelijn is een ingebeelde lijn die alle punten die op gelijke hoogte liggen, verbindt. Op de IOF-kaart worden ze weergegeven in bruine lijntjes. Het verschil tussen 2 opeenvolgende hoogtelijnen noemt men het gelijkhoogteverschil. Dit bedraagt meestal 2,5 à 5 meter.

De moeilijkheid met hoogtelijnen is dat zij op een blad een ruimtelijk beeld moeten weergeven. Aan de hand van de tekening zou dit duidelijk moeten zijn. Het terrein wordt als het ware in schijven gesneden (volgens het gekozen gelijkhoogteverschil). De vorm van deze schijven wordt dan op een plat vlak overgebracht. Dit noemt men dan de hoogtelijnen. Liggen de hoogtelijnen dicht bij elkaar, dan is de helling steil, liggen ze ver uit elkaar, dan is het een zwakke helling.

Het reliëf

Enkele algemeenheden over hoogtelijnen:

    uitleg hoogtelijnen
  • Om de 5 gewone hoogtelijnen wordt er een hoofdhoogtelijn in een dikke lijn getekend. Dit om snel een idee te krijgen van de hoogteverschil tussen 2 posten en om een globaal beeld te krijgen van het reliëf.
  • Als er meer informatie gegeven moet worden tussen 2 hoogtelijnen, worden hulphoogtelijnen getekend. Ze worden ook wel eens vormhoogtelijnen genoemd omdat zij de vorm van het reliëf op een bepaalde plaats benadrukken.
  • Als het niet eenvoudig is om de helling te zien worden kleine streepjes getekend aan de laagste kant van de hoogtelijn. Deze steepjes zijn zeker nodig om inzinkingen weer te geven.

Hier enkele voorbeelden van grote reliëfvormen:

Top
Zadel
Uitloper
Inzinking
Vallei

exploring earth Een interessante website om hoogtelijnen te begrijpen in 12 stappen met filmpjes en interactieve beelden vind je bij Exploring earth. Een voorbeeld is hiernaast opgenomen.

Het reliëf

De klassieke oefening over het reliëf mag natuurlijk niet ontbreken:

oefening reliëf

Het begrijpen van hoogtelijnen kan nuttig zijn, maar dat wist je nu al wel.

grapje